"SEMAFOR": podjęliśmy próbę przekazywania na łamach "Semafora" informacji i wiadomości, które mamy nadzieję zainteresują naszych czytelników; informacji których nie znajdziecie na łamach oficjalnych dzienników....

WOLNA DROGA: Choć poszukiwanie prostych rozwiązań jest osadzone głęboko w podświadomości, a nieskomplikowany obraz rzeczywistości jest wygodny, nie zmusza do choćby chwilowej zadumy, do uświadomienia prawdy o traconym wpływie na własne losy, na otaczający świat - od poszukiwania prawdy nikt nas nie zwolni.

 
Czwartek, 28 marca 2024 r.
Imieniny obchodzą: Aniela, Sykstus, Joanna
 
Roczniki:  2001200220032004200520062007200820092010
201120122013201420152016201720182019
Numery:    
()   -  
Władze Królestwa
Rozpoczął się rok rocznicowy; mija 100 lat od odzyskania przez Polskę niepodległości. Trudno oczekiwać, by „Kolej na prawo” nie uczestniczyła w tym jubileuszu. Dziś przedstawię Państwu treść pierwszego, opublikowanego oficjalnie w 1918 r. aktu prawnego Państwa Polskiego. To Dekret Rady Regencyjnej o tymczasowej organizacji Władz Naczelnych w Królestwie Polskim, przyjęty 3 stycznia, a opublikowany w Dzienniku Praw Królestwa Polskiego Nr 1 z 1 lutego 1918 r. Pamiętać bowiem musimy, że przywrócenie Państwowości Polskiej, to był proces, który rozpoczął się na długo przez powrotem Józefa Piłsudskiego z Magdeburga w listopadzie 1918 r.

W tym czasie Polska nominalnie była Królestwem, w którym rolę panującego przejściowo pełniła Rada Regencyjna. Rada ta, jako władza zwierzchnia, wydawać miała dekrety, normujące stosunki w sposób ogólny, i reskrypty. Rada Regencyjna sprawowała rządy poprzez Radę Ministrów, kierowaną przez Prezydenta (określenie historyczne, oznacza dzisiejszego premiera). Prezydent Ministrów jako naczelnik rządu Państwa Polskiego reprezentował ten rząd wewnątrz i na zewnątrz, kontrasygnował wszelkie dekrety i reskrypty Rady Regencyjnej, ogłaszał je i czuwał nad ich wykonaniem, przechowywał pieczęć koronną, zwoływał posiedzenia Rady Ministrów i im przewodniczył, kierował jej pracami i czuwał nad realizacją jej uchwał oraz nad działalnością poszczególnych ministrów. Rada Ministrów opiniować miała projekty ustaw i wydawać do nich akty wykonawcze.
Przy Prezydencie Ministrów działały: Departament Spraw Politycznych, zajmujący się sprawami ogólnopolitycznymi, Komisja Wojskowa (do czasu zorganizowania Wydziału Wojskowego) oraz Komisja Urzędnicza Państwa Polskiego.
Rada Regencyjna określiła zakresy działania branżowych ministrów. I tak Minister Sprawiedliwości miał zajmować się zarządem wymiaru sprawiedliwości i przejęciem, a następnie kierownictwem więzieniami. Minister Spraw Wewnętrznych objąć miał sprawy dozoru samorządu miejscowego, policji, służby zdrowia, budownictwa i odbudowy, dróg lądowych, poczt, telegrafów, telefonów i innych środków komunikacji oraz naturalizacji państwowej. Minister Skarbu miał się zająć polityką finansową państwa, podatkami, cłami i budżetem. Minister Oświaty i Wyznań – szkolnictwem, nauką, literaturą, sztuką, archiwami, bibliotekami, muzeami, teatrami i czytelniami. Minister Rolnictwa i Dóbr Koronnych zajmował się rolnictwem, leśnictwem i dobrami państwowymi. Ministrowi Przemysłu zlecono organizację przemysłu, sprawy górnictwa, miar i wag, towarzystw akcyjnych przemysłowych i handlowych, spółek i stowarzyszeń, ale także zarząd kolei i dróg wodnych (resort komunikacji wyodrębniono później). Minister Opieki Społecznej i Ochrony Pracy miał się zająć dobroczynnością, opieką nad ofiarami wojny, emigracją, stosunkami rolniczymi, inspekcją fabryczną oraz ochroną pracy i ubezpieczeniami społecznymi. Minister Aprowizacji odpowiadał zaś za aprowizację ludności.
Rada Ministrów przyjmowała projekt budżetu na wniosek Ministra Skarbu i przekazywała go Radzie Regencyjnej oraz namiastce parlamentu – Radzie Stanu. Do Rządu należały również: ustalanie programu rządowego, ogólnych zasad polityki rządowej, a także rozpatrywanie sprawozdań poszczególnych ministrów i uzgadnianie ich działalności.
Ministrowie w swoich zakresach działania stanowili naczelną władzę rządzącą. Prócz ściśle rządzącej działalności opracowywali też projekty aktów ustawodawczych, organizację władz w swoim zakresie i sposób przejmowania władzy od władz okupacyjnych (niemieckich). W razie nieobecności ministra zastępował podsekretarz stanu lub, jeśli go w tym akurat resorcie nie powołano, jeden z naczelników sekcji.
Zgodnie z omawianym dekretem Rada Regencyjna zastrzegła sobie istotne kompetencje personalne, mianując wyższych urzędników: ministrów, podsekretarzy stanu, naczelników sekcji w ministerstwach, dyrektora Departamentu Spraw Politycznych, Prezesa Komisji Wojskowej, Prezesa Komisji Urzędniczej, dyrektora Kancelarii Rady Ministrów oraz redaktorów dziennika praw i gazety rządowej. Pozostałych urzędników w ministerstwach mianowali ministrowie.
Rada Regencyjna zastrzegła sobie w tym projekcie również kompetencje mianowania funkcjonariuszy państwowych poza administracją centralną; sędziów, wizytatora naczelnego, inspektorów szkolnych oraz dyrektorów średnich szkół rządowych. Rada akceptowała również wybory rektorów Uniwersytetu i Politechniki oraz profesorów tych dwóch warszawskich uczelni.
Od chwili wejścia w życie omawianego dekretu urzędy państwowe nosiły tytuł królewsko-polskich i działały w imieniu Korony Polskiej.
W tamtych czasach zmiany polityczne następowały bardzo szybko. Na początku 1918 roku wszystko wskazywało na to, że Polska odrodzi się jako monarchia; w końcu 1918 r. władzę przejął Józef Piłsudski, wieloletni działacz partii socjalistycznej i stał się inspiratorem nowoczesnego, lewicowego (w tamtych czasach) prawodawstwa.
Piotr Świątecki


  Komentarze 2
  Dodaj swój komentarz
~
Copyright "Wolna Droga"
[X]
Strona korzysta z plików cookies w celu realizacji usług i zgodnie z Polityką Prywatności. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies w Twojej przeglądarce.