"SEMAFOR": podjęliśmy próbę przekazywania na łamach "Semafora" informacji i wiadomości, które mamy nadzieję zainteresują naszych czytelników; informacji których nie znajdziecie na łamach oficjalnych dzienników....

WOLNA DROGA: Choć poszukiwanie prostych rozwiązań jest osadzone głęboko w podświadomości, a nieskomplikowany obraz rzeczywistości jest wygodny, nie zmusza do choćby chwilowej zadumy, do uświadomienia prawdy o traconym wpływie na własne losy, na otaczający świat - od poszukiwania prawdy nikt nas nie zwolni.
 
Piątek, 19 kwietnia 2024 r.
Imieniny obchodzą: Adolf, Leon, Tymon
 
Archiwum
Roczniki:  2001200220032004200520062007200820092010
201120122013201420152016201720182019
Numery:    
()   -  
Kolej na historię - Pociągi pancerne II Rzeczypospolitej (5)
Jak wspomniałem w poprzednim artykule pociągi pancerne miały swój udział we wszystkich walkach o ustalenie granic niepodległej II Rzeczypospolitej. W większości budowane były na bazie zdobytego taboru zaborców zarówno austriackiego, jak i niemieckiego czy rosyjskiego. Walczyły w walkach o Lwów z Ukraińcami, w Powstaniu Wielkopolskim, w wojnie polsko-bolszewickiej i Powstaniu Śląskim tylko pobieżnie przeze mnie opisanym.
Jednymi z pierwszych były pociągi pancerne „Śmiały” i „Piłsudczyk”. Były one zbudowane na bazie rozformowanego pociągu pancernego austriackiego. Pociąg pancerny numer 2 „Śmiały” brał udział w walkach o Lwów w 1918 roku. Oba pociągi walczyły w obronie Lwowa i Przemyśla. Walczyły również podczas wojny polsko-bolszewickiej w latach 1919-1920. W 1921 roku zostały przebudowane i otrzymały nowe wagony artyleryjskie usunięto austriackie i zastąpiono je polskimi.
Tabor poaustriacki przekazano do pociągu pancernego „Śmierć”. Pociąg pancerny „Śmierć” został zbudowany w 1920 roku w Krakowie na polecenie naczelnego dowództwa. Ponieważ wojsko polskie utraciło dwa pociągi pancerne podczas wojny z bolszewikami trzeba było zastąpić je nowymi. Nowy pociąg pancerny budowano pośpiesznie. Otrzymał numer 23, dowódcą został porucznik Henryk Abramowicz.
Chociaż pociąg nie został całkowicie wykończony już w sierpniu skierowano go do walki. Początkowo były to walki w okolicach Nieszawy i Łowicza. Po zakończeniu Bitwy Warszawskiej skierowano go do walki z Pierwszą Armią Konną Budionnego w rejonie Zamościa. Po wycofaniu się Armii Czerwonej skierowano go razem z pociągiem pancernym „Mściciel” w rejon patrolowy w okolicach Brześcia Litewskiego.
Dalsze losy pociągu pancernego „Śmierć” w następnej „Wolnej Drodze”, gdyż nie dotyczą walk o ustalenie granic II Rzeczypospolitej. Tam podam skład pociągu i jego przebudowę.
Ciekawa jest też historia pociągu pancernego „Poznańczyk”. Został on sformowany w roku 1918 w Warszawie i otrzymał numer 11. Jak pierwsze pociągi u zarania II Rzeczypospolitej jego skład był improwizowany. Najpierw walczył w Powstaniu Wielkopolskim między innymi w bitwie o Ostrów Wielkopolski i w walkach o Krotoszyn. Po zmodernizowaniu w Zakładach Hipolita Cegielskiego skierowano go na front polsko-bolszewicki.
W maju 1920 roku w lwowskich warsztatach przestawiono go na szerokie tory. W sierpniu tegoż roku wycofano go z rejonów wschodnich i skierowano do Pierwszej Dywizji Piechoty, którą wspierał w Bitwie Warszawskiej, potem brał udział w tak zwanej Bitwie Niemeńskiej.
Innym znanym i walecznym pociągiem z Powstania Wielkopolskiego był pociąg pancerny „Danuta”. Podobnie, jak inne pociągi pancerne powstałe u zarania II Rzeczypospolitej, jego skład był improwizowany. Początkowo jego wagony były chronione ścianami betonowymi, dopiero później zastąpiono płytami stalowymi.
Różne są źródła dotyczące historii jego powstania. Najczęściej powtarzają się opinie, że został zbudowany na bazie zdobytego przez powstańców wielkopolskich pod Rynarzewem w lutym 1919 roku pociągu pancernego niemieckiego Panzerzug 22. „Danuta” była stale modernizowana. Jego uzbrojenie w 1920 r., to dwa działka kalibru 75 mm, dwa działka kalibru 37 mm i 10 kaemów.
Pociąg pancerny „Danuta”, podobnie jak „Mściciel”, „Poznańczyk”, czy „Paderewski”, walczył w Bitwie Warszawskiej w składzie Pierwszej Armii. „Danuta” uczestniczyła w bitwie o Mińsk Mazowiecki. Potem została skierowana do Piątej Armii działając na linii Ciechanów – Mława.
Pociąg pancerny „Danuta” brał też udział w wojnie obronnej 1939 r., ale to już temat następnego artykułu.
Jeżeli chodzi o numerację pociągów początkowo numer 11 nadano pociągowi „Poznańczyk”, później to zmieniono i numer 11 nadano „Danucie”, a „Poznańczykowi” numer 12, to tak gwoli ścisłości.
Innym pociągiem pancernym, który warto omówić jest pociąg „Paderewski”. Został zbudowany w warsztatach lwowskich w sierpniu 1919 roku. Uzbrojenie „Paderewskiego”, to dwa działka kalibru 75-80 mm, i oczywiście karabiny maszynowe. Parowóz był chroniony płytami stalowymi o grubości 10 do 15 mm.
Skład pociągu, to parowóz, wagony artyleryjskie, wagon desantowy i dwie lory z przodu i z tyłu. W latach 1919-1920 patrolował między innymi linię demarkacyjną na granicy z Litwą. Razem z „Danutą” i „Mścicielem” brał udział w Bitwie Warszawskiej początkowo w składzie I Armii. Uczestniczył w walkach w rejonie Wołomina. 17 sierpnia brał udział w bojach o Mińsk Mazowiecki. Następnie został odkomenderowany do Piątej Armii i działał na odcinku Ciechanów – Mława. Dowodził nim w tym major Mieczysław Nowicki. Następnie brał udział w Bitwie Niemeńskiej. Swój szlak bojowy o ustalenie granic II Rzeczypospolitej zakończył biorąc udział w tak zwanym buncie Żeligowskiego zakończonym bitwą i zdobyciem Wilna, prezentem dla marszałka Józefa Piłsudskiego.
Tak w wielkim skrócie można opisać udział pierwszych polskich pociągów pancernych w ustalaniu granic niepodległej II RP.
Roman Guzek
fot.wikipedia


  Komentarze 2
  Dodaj swój komentarz
~
Copyright "Wolna Droga"
[X]
Strona korzysta z plików cookies w celu realizacji usług i zgodnie z Polityką Prywatności. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies w Twojej przeglądarce.